Altany ogrodowe - nowoczesne, drewniane, murowane. Budowa i aranżacja altany

Upalne lata i palące słońce sprawiły, że altany ogrodowe stały się jednym z najbardziej pożądanych elementów współczesnego ogrodu, a nawet niewielkiego przydomowego ogródka. Niegdyś sielskie porośnięte winoroślami, drewniane lub murowane najczęściej spotykane przy dawnych pałacach i willach, a dzisiaj są to nowoczesne minimalistyczne budowle z naturalnego drewna, deski kompozytowej lub murowane.

Proste, oszczędne w formie i coraz lepiej wyposażone. Dają schronienie przed palącymi promieniami słonecznymi i są doskonałym miejscem na letnie biesiady oraz spotkania rodzinne. Sprawdź, jak wyglądają nowoczesne altany ogrodowe, jak je zbudować, gdzie kupić gotową i kiedy wymagane jest pozwolenie na jej budowę lub posadowienie.

Zmiany klimatyczne sprawiły, że zmieniliśmy podejście do aranżacji naszych ogrodów i ich wyposażenia. W nowoczesnych ogrodach coraz częściej oprócz eleganckich mebli i grilla absolutnie obowiązkowym elementem wyposażenia jest altana ogrodowa. To w niej szukamy schronienia w upalne dni, organizujemy letnie imprezy i rodzinne obiady. Lepiej zaciemnia niż najlepszy parasol ogrodowy czy markiza. Można ją dowolnie urządzić, a porządny dach i ściany umożliwiają wstawienie do niej drogiego wyposażenia, które nie mogłoby stać na odkrytym terenie. Z tego też powodu w nowoczesnych luksusowych altanach coraz częściej obok ekskluzywnego dużego grilla tradycyjnego, gazowego lub zasilanego energią elektryczną są montowane blaty i kilka szafek pod blatem, a nawet zlewozmywak czy ogrzewacz ogrodowy lub kominek. Tak dobrze wyposażona zamienia się w centrum rodzinnych spotkań i z pewnością stanie się letnim salonem, w którym wszyscy chętnie będą spędzać czas.

Czym jest altana ogrodowa?

Altana ogrodowa nie jest uregulowana polskim prawem budowlanym jako specjalny rodzaj zabudowy ogrodowej. Istnieje natomiast szczegółowy zapis dotyczący altanek uchwalony przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców. Zgodnie z tym dokumentem altana ogrodowa jest wolnostojącym budynkiem znajdującym się na posesji i mającym charakter rekreacyjno-wypoczynkowy. Zgodnie z tą uchwałą za altanę można uznać każdy budynek, który mieści się w granicach danej posesji i pełni taką funkcję. Ponadto zgodnie z tym zapisem altana powinna być dekoracyjna i stanowić ozdobę działki. Jej wysokość nie może przekraczać 5 metrów w przypadku dachu spadzistego i 4 m w przypadku płaskiego. Żadne kwestie techniczne nie zostały uregulowane prawnie, zatem jej powierzchnię i usytuowanie na działce, regulują ogólne przepisy prawa budowlanego. W praktyce jest ona drewnianą lub murowaną konstrukcją z zadaszeniem i przynajmniej jedną ścianą oraz utwardzoną podłogą. Współczesne często mają podłączenie do wody, ścieków i prądu, dzięki czemu można w nich nie tylko biesiadować, ale też przygotowywać posiłki.

^{Altana ogrodowa}

Nowoczesna altana ogrodowa a jej poprzednicy

Dawne altany ogrodowe najczęściej miały sielski charakter, a ich konstrukcja ograniczała się do budowy podłogi i ścian. A te najczęściej powstawały z drewnianych ażurowych płyt, które potem zacieniowano pnączami. Inny rodzaj można spotkać w pałacowych ogrodach to altany murowane, urocze zachowujące letni styl, ale wykonane solidnie posadowione na patio i przyozdobione roślinami doniczkowymi. Co odróżnia nowoczesne altany od tych sprzed lat? Przede wszystkim styl i standard wykończenia. O ile dawniej ich charakter był typowo letniskowy, to już współczesne rekreacyjne konstrukcje są porządnie wykonane, a o letniskowej prowizorce i biwakowym biesiadowaniu nie ma mowy. Projekty zawierają nie tylko ściany zadaszenie i podłogę, najczęściej są one ''szyte na miarę', dopasowane do potrzeb inwestorów w maksymalnym stopniu" (źródło: https://domiogrod.net/). Coraz częściej klasyczne działkowe rozkładane leżaki i krzesełka zastępują wygodne kanapy i fotele z technorattanu. Wnętrze tej budowli jest oświetlane elektrycznymi lub solarnymi lampami i ogrzewane dedykowanymi podgrzewaczami. W bardziej luksusowych nie brakuje nawet mini zabudowy kuchennej, murowanego grilla i innych podłączeń jak woda bieżąca, kanalizacja, gaz, czy energia elektryczna. Zarówno wyposażenie, jak i materiały, z których powstają, jest bardziej wyszukane, porządne, a to przekłada się na komfort ich użytkowania, funkcjonalność i ilość czasu, jaki w nich spędzamy. Współczesne ogrodowe budowle rekreacyjne przejęły część funkcji letnich kuchni, tarasów i werand.

Podłoga w nowoczesnej altanie ogrodowej

Podłoże w tej budowli powinno być utwardzone i łatwe do utrzymania w czystości. Taką podłogę można wykonać z kostki brukowej, co jest częstym rozwiązaniem w przypadku altan murowanych, naturalnego drewna, odpowiednio zaimpregnowanego, kompozytowej deski tarasowej. Nieco droższym i bardziej ekskluzywnym rozwiązaniem są płytki tarasowe i naturalny kamień. Wybierając materiał na podłogę, należy wziąć pod uwagę kilka czynników. Pierwszym i najważniejszym jest fakt, że od jesieni do późnej wiosny, będzie ona narażona na bardzo niskie temperatury, a także wilgoć, zatem powinna być odporna na te czynniki. Jeśli jest w niej zamontowany grill, powinna być ognioodporna przynajmniej w takim stopniu, żeby pierwsza iskra nie wywołała pożaru. Jeśli marzy nam się chodzenie po altanie na boso lub w kapciach domowych zdecydowanie lepiej sprawdzą się płytki mrozoodporne i naturalny kamień niż drewno i kompozyt (źródło: https://art4u.com.pl/) . Warto zadbać również o niewielki spadek na podłodze, w kierunku otwartej ściany, na wypadek, gdyby dostał się do niej deszcz lub śnieg. Woda powinna mieć odprowadzenie, w przeciwnym razie może zniszczyć podłoże.

_{Płytki na podłodze w altanie}

Drewniana czy murowana altana ogrodowa - którą wybrać?

Altana drewniana czy murowana - zastanawiacie się którą wybrać? Jedno i drugie rozwiązanie będzie funkcjonalne, jednak należy pamiętać, że drewno wymaga systematycznej pielęgnacji i ewentualnych napraw. Ma jednak swój urok i jak żaden inny materiał budowlany przywodzi na myśl wakacje na wsi. Jednak decydując się na altanę drewnianą, musimy pamiętać, że przynajmniej co dwa lata konieczne będzie malowanie desek zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz. Ponadto drewno jest materiałem łatwopalnym i żadna farba czy impregnat tego nie zmienią. Jest również mniej odporne na zmienne warunki atmosferyczne. Altana murowana to rozwiązanie na długie lata, odpowiednio zaaranżowana może być równie piękna, jak z desek czy bali. Lepiej znosi zmienne temperatury, nie trzeba jej impregnować i jest odporna na uszkodzenia mechaniczne.

_{Drewniana altana ogrodowa}

Zarówno materiał, jak i jej projekt powinien być dopasowany do elewacji domu, jej kształtu, koloru i wykończenia. Nie warto stawiać prowizorycznej konstrukcji rekreacyjnej obok pięknego luksusowego budynku, ponieważ będzie ona wyglądała jak składzik na narzędzia, nie miejsce wypoczynku. Z kolei luksusowa altana przy podniszczonej, wymagającej natychmiastowej renowacji fasadzie będzie podkreślała konieczność jej renowacji.

Czy konieczne jest pozwolenie na budowę altany ogrodowej?

Nie, jeśli jej powierzchnia nie przekracza 35m² i przypada tylko jedna taka budowla na każde 500m². Zatem całkiem sporą altanę możemy zbudować bez pozwolenia, ale formalności i tak nie unikniemy, ponieważ budynki nieprzekraczające 35m² budujemy na zgłoszenie. A to oznacza, że zamiar jej wzniesienia należy zgłosić do urzędu i czekać na ewentualny sprzeciw kolejne 21 dni. Jeśli urzędnicy i sąsiedzi nie zgłoszą sprzeciwu, a jej budowa nie koliduje z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, możemy zaczynać pracę. Warto zaznaczyć, że wzniesienie nawet tak niewielkiej budowli bez zgłoszenia, nawet jeśli nie ma żadnych przesłanek do sprzeciwu, jest samowolą budowlaną, za którą jest przewidziana kara finansowa, a w skrajnych przypadkach nakaz rozebrania samowoli, czyli budynku postawionego bez uzyskania pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia. Biorąc pod uwagę koszt tej budowy i czas jej realizacji, lepiej jest poczekać na pozwolenie lub brak sprzeciwu.

Jaką powierzchnię altany ogrodowej wybrać?

Powierzchnia altany powinna być dopasowana do indywidualnych potrzeb inwestora. Zanim przystąpimy do projektowania lub zakupu, warto zastanowić się jakie wyposażenie chcemy w niej zmieścić i ile osób będziemy w niej gościć. Instalacje takie jak grill czy ogrzewacz ogrodowy zwiększają jej powierzchnię o kilka dodatkowych metrów, ponieważ nie mogą być usytuowane przy ścianach, ani zbyt blisko stołu. Pod uwagę należy wziąć również ilość mebli i ich wymiary. Nie musi to być ogromna powierzchnia, ale nie może być też zbyt ciasna, ponieważ nie będziemy się w niej czuli komfortowo. Ponadto wznosząc taką budowlę, należy pamiętać, że musi być ona proporcjonalna względem bryły budynku, szczególnie jeśli znajduje się w jego pobliżu. Zbyt duża przy niewielki domku, sprawi, że będzie on wyglądał na mniejszy, niż jest w rzeczywistości. Zbyt mała będzie się prezentować wręcz śmiesznie przy obszernej konstrukcji domu.

Gotowa altana czy zbudowana od podstaw?

W sprzedaży dostępne są gotowe konstrukcje rekreacyjne do samodzielnego złożenia, jednak nie zawsze będą one spełniać nasze potrzeby. A wzniesienie takiej konstrukcji zajmuje od 1 do maksymalnie 6 dni. Altany bez fundamentów można wybudować w jeden dzień, nawet jeśli mowa o tych wznoszonych według własnego projektu. W sprzedaży dostępne są gotowe ażurowe ścianki, z których można stworzyć uroczą budowlę, wówczas najbardziej pracochłonnym zadaniem będzie pokrycie jej dachem i zrobienie podłogi. Większe murowane lub betonowo-drewniane wymagają większego nakładu pracy i są bardziej czasochłonne, chociażby ze względu na konieczność wykonania fundamentów czy przestoju związanego z czasem wymaganym na wyschnięcie zaprawy. Zatem decyzja o tym, czy kupić gotową, czy też zabrać się samodzielnie za jej budowę powinna być uzależniona od naszych potrzeb, umiejętności manualnych i środków finansowych, jakimi dysponujemy.

_{Gotowa altana ogrodowa}

Budowa altany krok po kroku

Całą budowę altany można skończyć w 9 poniższych krokach.

1. Wyznaczenie powierzchni

Pierwszym krokiem jest wyznaczenie miejsca, w którym ma stanąć nasza altana. I tutaj warto zaznaczyć, że nawet jeśli nie został zgłoszony sprzeciw, nie możemy zbudować jej w dowolnym miejscu na działce, co regulują przepisy prawa budowlanego. Należy zachować odpowiednio odstęp od granicy działki:

• 4 metrów, jeśli na ścianie, która jest skierowana do granicy działki, znajduje się okno lub wejście;
• 3 metry, jeśli ściana przy granicy nie posiada okna;
• 1,5 metra, jeśli na działce obok jest podobna budowla w podobnej odległości;
• Zwolnienie z tego obowiązku są inwestorzy, którzy wznoszą budowlę o konstrukcji lekkiej, bez fundamentów i ścian murowanych.

Obrys podłogi wyznaczamy, wbijając paliki w ziemię i łącząc je sznurkiem. W ten sposób wyznaczyć dokładną powierzchnię altany.

2. Budowa fundamentów altany

Tutaj mamy dwie możliwości, osadzenie betonowych słupów pod lekką drewnianą konstrukcję np. taką wykonaną z ażurowych drewnianych płyt, lub gotową z w całości zbudowaną z drewna. Fundamenty murowane będą natomiast konieczne, jeśli planujemy postawić murowaną lub drewniano murowaną. Wówczas konieczne jest wykonanie wykopów pod fundamenty i wylanie ich lub wymurowanie. Ich minimalna wysokość w ziemi to 70 cm a maksymalna 100 cm. Stabilność ogrodowej altany zapewni podmurowanie o trzykrotnej szerokości jej słupów konstrukcyjnych. Uwaga żaden drewniany element nie powinien się stykać ani z betonem, ani też z ziemią. Jest to bardzo ważne, w przeciwnym razie drewno będzie nasiąkać i wypaczać się, a nawet gnić. Dlatego w fundamentach osadzamy metalowe kotwy, do których potem montujemy drewnianą konstrukcję. W przypadku ciężkich i dużych konstrukcji lub takich wykończonych ciężkimi materiałami jak np. dachówka, murowane blaty czy wreszcie kamienny grill i taki też stół najbezpieczniej jest wymurować fundamenty sięgające od 10 do nawet 20 cm na powierzchnię ziemi. Dzięki temu będzie ona stabilna i odpowiednio zabezpieczona przed wilgocią z ziemi i będziemy się nią dłużej cieszyć.

3. Przygotowanie drewnianych elementów

Kiedy już wszystko docinamy na wymiar, należy bardzo starannie je zaimpregnować. Na tym etapie nie warto oszczędzać, to właśnie jakość impregnatu i staranność naszej pracy będzie mieć wpływ na trwałość konstrukcji. Pracę to możemy wykonać na kilka różnych sposobów, każdy z nich będzie równie skuteczny, pod warunkiem, że impregnowanie wykonamy starannie, nie żałując produktu zabezpieczające.

• Malowanie - Bardzo ważne jest malowanie dedykowanym środkiem, ale warto pamiętać, że musimy go wcierać starannie i powoli, w taki sposób, żeby dotrzeć do każdego zakamarka.
• Impregnacja natryskowa. Kolejny sposób to impregnowanie natryskowe, które najlepiej jest wykonać pistoletem lakierniczym podłączonym do kompresora. Osoby, które nie posiadają takiego sprzętu, mogą impregnować w ten sposób opryskiwaczem ogrodowym. Jest to niestety o wiele bardziej wyczerpujące i męczące zajęcie, szczególnie jeśli do pokrycia mamy sporą powierzchnię.
• Moczenie w impregnacie jest to sposób, który nie wymaga dużego nakładu czasu, ale potrzebne będzie znacznie więcej impregnatu niż przy dwóch poprzednich sposobach. |do takiego impregnowania trzeba się odpowiednio przygotować. Zaczynamy od przygotowania dużej balii, starej wanny, które należy dokładnie umyć i wysuszyć lub ostreczować od środka (jeśli nie ich nie posiadamy, możemy wykopać dół, który należy bardzo starannie wyłożyć folią i uszczelnić, żeby nie uciekał nam impregnat). Następnie wlewamy do niego impregnat i zatapiamy deski, pilnując, żeby każda z nich była pod powierzchnią produktu i zakrywamy np. folią całość. Deski moczymy przez kilkanaście godzin. W tym czasie należy przygotować konstrukcję, na której będą one słych. Możemy zbudować tak zwane koziołki, na tyle desek ile jednorazowo udało nam się zatopić w impregnacie. Po upływie wskazanych kilkunastu godzin od 10 do 12 zaimpregnowane deski wyjmujemy, umieszczony na konstrukcji do suszenia (powierzchnię pod deskami wato wyłożyć folią, na którą będzie skapywał namiar specyfiku). Jeśli drewno ''nie wypiło'' całego impregnatu możemy użyć go do pokrycia kolejnych elementów.
• Wcieranie impregnatu szmatką lub gąbką, jest to jednak bardzo czasochłonne zajęcie i niestety nasze dłonie zostaną również zafarbowane.

4. Przygotowanie metalowych elementów

Kolejnym etapem jest zabezpieczenie przed wilgocią metalowych elementów. Ta czynność również ma wpływ na bezpieczeństwo użytkowania i trwałość konstrukcji dlatego należy wykonać ją bardzo starannie. W tym wypadku mamy do wyboru dwie możliwość, pierwszą jest zakup ocynkowanych i pomalowanych proszkowo. Drugą pokrycie dedykowaną farbą każdego metalowego elementu, nawet tych, których nie będzie potem widać.

5. Budowa konstrukcji nośnej podłogi

Inaczej mówiąc montujemy belki podwalinowe. Kluczem do sukcesu na tym etapie jest ''złapanie poziomu'', do tego celu można użyć poziomicy laserowej, która wyznaczy dokładnie poziom. Inną możliwością jest zastosowanie klasycznej poziomicy i zamocowanie w poziomie kilku linek, które wyznaczą poziom dla naszej podłogi. Mając już poziom, zaczynamy przykręcać do fundamentów belki ułożone równolegle do wejścia. Wszystkie belki powinny być ustawione pod kątem prostym, a cała konstrukcja równa i stabilna. Na niej będziemy montować podłogę właściwą.

6. Budowa ścian

Tutaj mamy kilka możliwości. Pierwszą z nich i dużo łatwiejszą jest wykorzystanie gotowych drewnianych ażurowych elementów, które mocujemy do belem za pomocą dedykowanych kątowników i łączymy ze sobą taki samymi kątownikami. Podczas montażu trzeba pamiętać o zachowaniu kątów prostych w narożnikach. Pracę ułatwi nam wyznaczenie za pomocą poziomicy laserowej lub klasycznej i sznurka przekątnej, która zawsze powinna mieć taką samą wartość. Kolejny sposób na zbudowanie ścian altany to wznoszenie ich z desek jest bardziej pracochłonny i bardziej skomplikowany. Do budowy ścian potrzebne będą dedykowane deski wyprofilowane, które układamy jak klocki. W jednej desce mamy wgłębienie, w które wsuwamy coś w rodzaju dużego felcu znajdującego się na drugiej. Deski układamy w poziomie i dobijamy gumowym młotkiem.

7. Montaż okien

Do tego celu najlepiej jest kupić dedykowane deski, które mają wpust na ramę okienną. W przeciwnym razie czeka nas frezowanie elementów pod ramę i okienną lub budowa glifu z desek, na którym zamontujemy okna.

8. Budowa dachu

Budowę dachu altany zaczynamy od montażu krokwi dachowych, do dachu płaskiego układamy je pod niewielkim 5-stopniowym kątem nachylenia, do dachu jednospadowego pod takim kątem, jaki nam pasuje, do dwuspadowego układ władamy krokwie pod kątem 30 stopni i więcej. Amatorzy dachów sześciospadowych do sześciokątnych altan będą mieli najwięcej pracy. Krokwie stanowią stelaż całego dachu, dlatego należy zamontować bardzo stabilnie. Do tego celu można kupić gotowe dedykowanym system łączenia. Do nich przybijamy deski, tworząc ostateczny kształt dachu, na który potem nakładamy dachówkę, dachówkę bitumiczną strzechę lub gonty drewniane.

9. Montaż rynien

Na dachu montujemy rynny, najlepiej, jeśli będą one odprowadzały wodę po tylnej ścianie lub z boku, tak żeby nawet w deszczowy dzień bez przeszkód móc do niej wejść. Rozmieszczając rynny, warto pamiętać, że woda z nich powinna mieć odprowadzenie w dalszy zakątek podwórka, w przeciwnym razie będzie wchodzić do naszej budowli. Jeśli planujemy w stawiać grilla, warto zadbać o odprowadzanie dymu, najlepszym rozwiązaniem jest okap grillowy, czyli tradycyjny pochłaniacz, który nie musi być podłączony do prądy, wystarczy, że będzie podłączony do mini komina wentylacyjne. Warto zaznaczyć, że taka wentylacja powinna być zadaszona na zewnątrz i co ważne należy w kolanku tej rury wywiercić kilka otworów, żeby spływała nimi ewentualna woda z deszczu lub ta skracająca się na skutek różnicy temperatur.

Aranżacja altany

Stół i krzesła to jeden z najważniejszych elementów wyposażenia tego wnętrza. Nawet jeśli na co dzień będziemy z niej korzystać w kilkuosobowym gronie rodzinnym warto kupić większy stół i dodatkowe krzesła, które wykorzystamy podczas większych biesiad. Jednak miejsce to może służyć nam nie tylko do spożywania posiłków, dlatego w jednym z narożników warto wygospodarować miejsce na wygodne leżaki lub fotele i mini stolik kawowy. Jeśli lubicie grillować, można wstawić grilla i tutaj zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie stabilny murowany z okapem. Taki, na którym zmieścimy więcej niż kilka kiełbasek, Obok niego potrzebny będzie kawałek blatu i jedna lub dwie półki, na których ustawimy sobie niezbędne akcesoria kuchenne i przyprawy. W większych konstrukcjach warto doprowadzić wodę i zamontować zlewozmywak. Osoby, które lubią spędzać czas na świeżym powietrzu nawet w chłodniejsze pory roku, powinny zastanowić się nad montażem ogrzewacza ogrodowego.

_{Aranżacja altany ogrodowej}

W altanie z prawdziwego zdarzenia konieczne będzie również oświetlenie, może być klimatyczne nieco przytłumione, ale takie, które umożliwi nam korzystanie z tej przestrzeni wieczorami i nocą. Do wyboru mamy lampy solarne, oliwne, elektryczne, na baterie oraz świece. Te ostatnie, choć nie kosztują wiele, w skali roku będą sporym wydatkiem, dlatego, jeśli często zamierzacie spędzać czas w altanie po zmroku, warto kupić inny rodzaj oświetlenie. Ostatnim, ale bardzo ważnym elementem wyposażenia jest dobry odstraszacz owadów, które po zmroku nawet do świec przybywają tłumnie i bywają bardzo uciążliwe. Do wyboru mamy lampy odstraszające owady, naturalne olejki i rośliny. Niestety te ostatnie mają nieprzyjemny zapach i nie są do końca skuteczne. Inną możliwością jest montaż moskitier, które będą zatrzymywały ''nieproszonych gości'' na zewnątrz.